Một điều đã trở nên hiển nhiên là hương vị tuyệt vời mà món ăn Việt Nam đem lại cho người thưởng ngoạn, và điều đó đã trở thành một trong những tinh hoa của văn hóa Việt. Cách nấu nướng sao cho đạt được sự cân bằng âm-dương, làm cho món ăn tuy đơn giản qua mắt nhìn, nhưng lại chất chứa đầy hương vị. Tầm quan trọng của việc luyện tập một khẩu vị nhạy bén cho nghệ thuật nêm nếm gia vị đã ăn sâu vào cấu trúc văn hóa và phong tục Việt Nam.
Ẩm thực Việt Nam chú trọng đến năm vị chính: cay, chua, đắng, mặn và ngọt. Hương vị riêng biệt của từng món ăn phản ảnh một hay nhiều yếu tố căn bản này, đồng thời còn lôi cuốn người thưởng ngoạn qua năm giác quan: cách trưng bày món ăn sao cho lôi cuốn mắt nhìn, âm thanh dòn tan thu hút đôi tai, nhiều tầng gia vị cay nồng khiêu vũ trên đầu lưỡi, mùi hương thuyết phục khứu giác, và cách sắp xếp rau quả cùng những món ăn cầm tay, cuộn, cuốn và chấm, khơi nguồn cho xúc giác.
Sau đây là danh sách những món rau căn bản, cùng với cách sử dụng và tác dụng của chúng trên sức khỏe.
TÍA TÔ
Hương vị: Nồng và mang mùi xạ, tựa mùi kết hợp giữa bạc hà và húng quế.
Trong ẩm thực: Ăn sống, dùng trong nhiều món súp, xà lách hoặc gỏi cuốn.
Trong y tế: Được dùng với trà nhờ tác dụng thư giãn, và dùng trong nước tắm để dưỡng da.
HÚNG LỦI, HÚNG DŨI
Hương vị: Cay nồng và chua.
Trong ẩm thực: Dùng trong nhiều món gỏi, và bún, mì.
Trong y tế: Dùng trong trà để chữa đau bụng, cảm lạnh, cúm, giúp tiêu hóa.
RAU QUẾ, HÚNG QUẾ
Hương vị: Ngọt, cay, ngậy mùi cam thảo.
Trong ẩm thực: Thường được ăn với phở và các món bún.
Trong y tế: Có tính chất diệt vi trùng, lá được vò nát, dùng đắp lên các vết cắt nhỏ trên da.
RAU RĂM
Hương vị: Cay, nồng vị tiêu.
Trong ẩm thực: Thường được ăn sống với các món gỏi, và ăn kèm với các món gà, vịt.
Trong y tế: Dùng chữa bệnh khó tiêu, đau bụng, loét bao tử, chữa lành vết thương, sưng; được xem như có tác dụng tránh thai.
TẦN Ô
Hương vị: Đắng, nồng.
Trong ẩm thực: Ăn sống hoặc chín trong súp và các món áp chảo.
Trong y tế: Chứa nhiều sinh tố B.
Hiểu rõ loại rau nào dùng cho món nào chính là nghệ thuật khéo léo của nêm nếm gia vị mà mọi người phải thật rành rẽ để có thể được xem như đầu bếp đại tài. Vì những món ăn Việt Nam thường có vẻ bề ngoài đơn giản, sự phức tạp trong việc nêm nếm gia vị chính là thứ khiến cho người ăn không bao giờ quên được món ăn ấy.
Sau đây là danh sách những gia vị thiết yếu thường được dùng trong ẩm thực Việt.
HẸ
Trong ẩm thực: Gia vị thông thường nhất, dùng trong nước lèo, các món xào, nướng, áp chảo, hầm và các món gỏi.
Trong y tế: Tăng cường hệ miễn nhiễm, chứa chất chống viêm, và có thể bảo vệ cơ thể chống bệnh viêm khớp xương.
GỪNG
Hương vị: Thơm, cay nồng.
Trong ẩm thực: Được ùng trong món chiên, nước chấm, và đồ biển cũng như các món rau.
Trong y tế: Có thể giúp giảm triệu chứng rối loạn tiêu hóa.
QUẾ
Hương vị: Thơm mùi gỗ.
Trong ẩm thực: Dùng trong các loại nước lèo, đặc biệt là món phở.
Trong y tế: Giúp giảm lượng đường trong máu.
TỎI
Trong ẩm thực: Dùng trong các món chiên, hoặc giã nát, pha trong nước chấm, ví dụ như nước mắm.
Trong y tế: Tăng cường hệ miễn nhiễm để chống bệnh tật.
TIÊU
Trong ẩm thực: Dùng để thêm hương vị cho món chiên & om, hoặc để ướp thức ăn.
Trong y tế: Là nguồn cung cấp nhiều sinh tố có tác dụng anti-oxidant.
Được vây quanh bởi những món ăn đặc sắc của Việt Nam là một nét đặc biệt trong văn hóa giao tiếp xã hội. Những món ăn giúp thiết lập các mối quan hệ, củng cố các mối quan hệ ấy, và kéo người ta lại gần nhau hơn. Tuy nhiên, thành phần làm ấm lòng người nhất trong tất cả, là lượng tình yêu ấp ủ trong mỗi món ăn. Hãy đừng quên thức ăn kéo những gia đình và bạn bè lại gần nhau, dù chúng ta đang đứng trước những thành công, hay đang đương đầu với những thử thách sẽ phải vượt qua.
